Uzlaştırmacının görevi, ceza muhakemesi sürecinde taraflar arasında adil, güvenli ve belgelendirilebilir bir iletişim kurarak uzlaşmayı sağlamaktır. Ancak bu görevin hukuken geçerli olabilmesi için, uzlaştırmacının belirli usullere titizlikle uyması gerekir.
Bu usuller, taraf iradelerinin korunması, işlemlerin şeffaf yürütülmesi ve hukuki güvenliğin sağlanması açısından büyük önem taşır.

1. Yasal Dayanak

Uzlaştırmacının teklif sürecine ilişkin usuller, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 253. maddesi ile Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği’nin 29. maddesinde açıkça düzenlenmiştir.

Bu hükümlere göre:

• Uzlaştırmacı, taraflara bizzat veya kanunî temsilcilerine uzlaşma teklifinde bulunur.

• Teklif yazılı biçimde yapılmalı ve belgelendirilmelidir.

• Telefon, e-posta veya diğer iletişim araçlarıyla yalnızca çağrı yapılabilir; bu çağrı uzlaşma teklifi anlamına gelmez.

• Uzlaştırmacı, taraflara ulaşamazsa, uzlaştırma bürosu aracılığıyla tebligat yapılmasını talep etmelidir.

2. Uzlaştırmacının İzlemesi Gereken Aşamalar

Uzlaştırmacı, görevlendirme sonrasında aşağıdaki adımları izlemelidir:

a) İlk İletişim: Çağrı Aşaması

• Uzlaştırmacı, taraflara ulaşmak için öncelikle telefon, e-posta, faks veya telgraf gibi iletişim araçlarını kullanabilir.

• Bu aşamada yalnızca “uzlaşma teklifinde bulunmak üzere çağrı” yapılabilir; uzlaşma teklifinin kendisi yapılamaz.

b) Yazılı Teklifin Yapılması

• Taraflarla doğrudan iletişim kurulamaması halinde uzlaştırmacı, uzlaştırma bürosundan tebligat yapılmasını talep etmelidir.

• Uzlaştırma teklifi formu, büro aracılığıyla açıklamalı tebligat yöntemiyle gönderilmelidir.

• Tebligat yapılamazsa, tarafın MERNİS adresi tespit edilerek, 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun 21/2. maddesi uyarınca MERNİS şerhli tebligat yapılır.

c) Uzlaştırma Teklifinin İçeriği

Uzlaştırma teklif formunda mutlaka şu bilgiler yer almalıdır:

• Suçun tanımı ve uzlaştırma kapsamına girdiği bilgisi,

• Uzlaştırmanın taraflara sağlayacağı hukuki sonuçlar,

• Uzlaşmayı reddetme veya kabul etme hakkı,

• Üç günlük cevap süresi,

• Görüşme tarihleri ve iletişim bilgileri.

d) Teklifin Belgelenmesi

Uzlaştırmacı, yaptığı her işlemi belgelendirmelidir:

• Gönderilen mektuplar, tebligat evrakları, çağrı kayıtları ve görüşme tutanakları dosyada bulunmalıdır.

• Usulüne uygun yapılmayan tebligatlar uzlaşma teklifini geçersiz kılar.

3. Yargıtay Uygulaması: Usule Aykırı Teklif Bozma Sebebidir

Yargıtay 11. Ceza Dairesi 2021/22738 E., 2022/18712 K. sayılı kararında, uzlaştırmacının doğru usulü izlememesi nedeniyle verilen hükmün bozulmasına karar vermiştir:

“Uzlaştırmacı tarafından mağdurla yalnızca telefonla görüşüldüğü, sanığa ise davet mektubu gönderildiği, ancak usulüne uygun tebligat yapılmadığı tespit edilmiştir.

Uzlaştırmacının, savcılık nezdinde kurulu uzlaştırma bürosu aracılığıyla uzlaşma teklifinin gönderilmesini talep etmesi ve büro tarafından MERNİS adresine 7201 sayılı Kanun’un 21/2. maddesine göre tebligat yapılması gerektiği halde bu işlemler yapılmamıştır.

Bu nedenle mağdur ve sanığa usulüne uygun uzlaşma teklifi yapılmaması, bozma nedenidir.”

Bu karar, uzlaştırmacının her aşamada resmî usulü takip etmesinin zorunlu olduğunu bir kez daha vurgulamıştır.

4. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

5. Uzlaştırmacı İçin Pratik Öneriler

• Taraflarla ilk teması daima belgelendirin.

• Uzlaşma teklifini yazılı olarak yapın, asla sözlü veya telefonla beyan almayın.

• Tebligat sürecini doğrudan değil, uzlaştırma bürosu aracılığıyla yürütün.

• Tarafların yanıt süresini (3 gün) dikkatle takip edin.

• Yapılan her işlemi tutanakla kayıt altına alın.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Uzlaştırmacı, taraflara doğrudan telefonla uzlaşma teklifinde bulunabilir mi?
Hayır. Sadece uzlaşma teklifi için çağrı yapabilir; teklif yazılı tebligatla yapılmalıdır.

2. Uzlaştırmacı taraflara ulaşamazsa ne yapmalıdır?
Uzlaştırma bürosuna yazılı talepte bulunmalı ve büro aracılığıyla tebligat yapılmasını istemelidir.

3. MERNİS adresine yapılan tebligat geçerli midir?
Evet. 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun 21/2. maddesi uyarınca yapılan MERNİS şerhli tebligatlar geçerlidir.

4. Usulüne uygun yapılmayan uzlaşma teklifinin sonucu ne olur?
Yargıtay kararına göre bu durum bozma nedenidir; hüküm hukuka aykırı hale gelir.

5. Uzlaştırmacı işlemleri nasıl belgelendirmelidir?
Tüm çağrılar, yazışmalar, tebligat belgeleri ve görüşme tutanakları dosyada bulunmalıdır.

Uzlaştırma Temel Eğitimi Başvuru Sayfası İçin Tıklayınız.

Uzlaştırma Yenileme Eğitimi Başvuru Sayfası İçin Tıklayınız.