Ceza adalet sisteminde taraflar arasındaki uyuşmazlıkların daha hızlı, adil ve toplumsal barışa katkı sağlayacak şekilde çözülmesini amaçlayan uzlaştırma kurumu, yalnızca hukuki değil aynı zamanda sosyal bir işlev taşır. Bu süreçte en kritik rolü üstlenen kişi ise uzlaştırmacı avukattır.
Peki, uzlaştırmacı avukatların görev, yetki ve sorumlulukları nelerdir? İşte 2025 yılı itibarıyla güncel bilgilerle kapsamlı bir rehber:

Uzlaştırmacının Hukuki Konumu

Uzlaştırmacı, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 253, 254 ve 255. maddeleri kapsamında görev yapan, tarafsız ve bağımsız bir hukukçudur. Uzlaştırmacılar, Adalet Bakanlığı siciline kayıtlı ve uzlaştırma eğitimi almış avukatlardan seçilir.
Uzlaştırmacı avukat, yargı yetkisi kullanmaz; ancak yürüttüğü uzlaşma süreci yargısal bir işlemin parçasıdır. Bu nedenle, hukuka uygunluk, tarafsızlık ve gizlilik esaslarına uymak zorundadır.

Uzlaştırmacının Görevleri

Uzlaştırmacı avukatın temel görevi, suçun mağduru ile fail arasında iletişimi kolaylaştırmak ve tarafların özgür iradeleriyle bir anlaşmaya varmaları için uygun ortamı sağlamaktır.

Başlıca görevleri şunlardır:

• Uzlaşma teklifinde bulunmak: Taraflara uzlaşma sürecinin amacı, hukuki sonuçları ve sürecin gönüllülük esasına dayandığı açıklanır.

• Müzakere sürecini yönetmek: Taraflar arasında yapıcı bir iletişim kurarak anlaşmaya varılmasını sağlar.

• Uzlaşma raporunu düzenlemek: Tarafların anlaşması halinde, uzlaşma şartlarını açıkça belirten resmi rapor hazırlanır.

• Tarafları bilgilendirmek: Uzlaştırma süreci boyunca taraflara hak ve yükümlülükleri hakkında doğru bilgi vermekle yükümlüdür.

• Adalet Bakanlığı’na rapor sunmak: Uzlaşma sağlansın veya sağlanmasın, sonuç raporu zamanında uzlaştırma bürosuna teslim edilir.

Uzlaştırmacının Yetkileri

Uzlaştırmacı, yetkisini Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından verilen görevlendirme belgesi ile kullanır.
Yetkileri şunlardır:

• Taraflara uzlaşma teklifinde bulunabilir ve teklif sürecini başlatabilir.

• Taraflar arasında müzakere toplantılarını organize edebilir.

• Uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde edimin niteliğini belirleyebilir (örneğin özür, tazminat, bağış, kamu yararına çalışma gibi).

• Uzlaşma sürecinin güvenli ve gizli bir şekilde yürütülmesi için gerekli önlemleri alabilir.

• Uzlaştırma sürecine ilişkin belgeleri düzenleme, imzalama ve raporlama yetkisine sahiptir.

Uzlaştırmacının Sorumlulukları

Uzlaştırmacı, yürüttüğü sürecin adalete, dürüstlüğe ve tarafsızlığa uygun olmasından sorumludur.
Temel sorumlulukları şunlardır:

• Tarafsızlık ilkesi: Taraflardan birine üstünlük tanıyamaz, objektif davranmak zorundadır.

• Gizlilik ilkesi: Uzlaşma sürecinde öğrenilen bilgi ve belgeler hiçbir şekilde açıklanamaz.

• Etik kurallara uyma zorunluluğu: Uzlaştırmacı, mesleki etik ve Adalet Bakanlığı’nın yayımladığı Uzlaştırmacı Etik İlkelerine uymalıdır.

• Zamanında raporlama: Uzlaşma süresi (30+20 gün) içinde işlemleri sonuçlandırmak zorundadır.

• Usule uygunluk: CMK ve Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği’ne uygun davranmalıdır.

Uzlaştırmacının Ücreti

Uzlaştırmacı avukatın ücreti, Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan Uzlaştırma Asgari Ücret Tarifesi doğrultusunda belirlenir.
Ücret; dosyanın kapsamı, taraf sayısı, uzlaşmanın gerçekleşip gerçekleşmemesi ve müzakere sayısına göre değişiklik gösterir.
Uzlaşma sağlanmasa bile uzlaştırmacı, görevini yerine getirdiği için ücrete hak kazanır.

Uzlaştırmacının Mesleki Önemi

Uzlaştırmacı avukat, yalnızca hukuki değil; toplumsal barışın yeniden tesisi açısından da önemli bir rol üstlenir.
Uzlaştırma süreci;

• Mağdurun adalet duygusunu tatmin eder,

• Failin sorumluluk bilincini artırır,

• Toplumda ceza yargısına duyulan güveni güçlendirir.

Bu yönüyle uzlaştırmacı, yargının tamamlayıcı unsuru olarak onarıcı adalet anlayışının merkezinde yer alır.

FSMVÜ Uzlaştırma Temel Eğitimi ile Uzmanlaşın

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sürekli Eğitim Gelişim Merkezi tarafından düzenlenen 64 saatlik Uzlaştırma Temel Eğitimi, avukatlara özel olarak hazırlanmıştır.
Eğitim sonunda katılımcılar, resmi sertifika alarak uzlaştırmacı siciline başvuru yapma hakkı kazanırlar.

Uzlaştırma Temel Eğitimi Başvuru Sayfası İçin Tıklayınız.

Uzlaştırma Yenileme Eğitimi Başvuru Sayfası İçin Tıklayınız.