Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 141. maddesinde “zilyedinin rızası olmadan taşınır bir malın alınması” olarak tanımlanmıştır.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 253. maddesi kapsamında yapılan düzenlemelerle bazı hırsızlık türleri uzlaşma kapsamına alınmıştır.
Ancak, gece vakti hırsızlık suçu, bu kapsamın dışında tutulmuştur.
Yargıtay, gece vakti işlenen hırsızlık eylemlerinin “nitelikli hırsızlık” olarak değerlendirilmesi gerektiğini ve bu nedenle uzlaşma prosedürünün uygulanamayacağını birçok kararında açıkça belirtmiştir.
1. Mevzuattaki Dayanak
Ceza Muhakemesi Kanunu’na 6763 sayılı Kanun’un 34. maddesiyle yapılan değişiklik sonucunda, TCK’nın 141. maddesinde tanımlanan basit hırsızlık suçu uzlaşma kapsamına alınmıştır.
Ancak aynı Kanun’un 142. maddesinde yer alan “nitelikli hırsızlık” halleri, bu kapsamın dışındadır.
TCK 142. maddesi, hırsızlık suçunun çeşitli nitelikli hallerini düzenler. Bunlar arasında en yaygın olanı, suçun gece vakti işlenmesidir (TCK 143. maddeyle bağlantılı olarak).
Dolayısıyla, gece vakti işlenen hırsızlık suçu, artık basit değil nitelikli hale geldiğinden uzlaştırmaya tabi değildir.
2. Yargıtay’ın Görüşü
Yargıtay 13. Ceza Dairesi’nin 2017/591 sayılı kararında şu tespit yapılmıştır:
“Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde eylem, nitelikli hırsızlık suçuna dönüşür.
Bu durumda, sanığın eylemi uzlaşma kapsamı dışında kalır. Yüklenen suçu gece vakti işlediği anlaşılan sanık hakkında uzlaşma hükümleri uygulanamaz.”
Bu karar, gece vakti hırsızlık suçu ile gündüz vakti işlenen basit hırsızlık suçu arasındaki farkı net biçimde ortaya koymaktadır.
Aynı eylem — aynı mala yönelmiş olsa bile — işlendiği zaman dilimine göre farklı hukuki sonuçlar doğurabilir.
3. Gece Vakti Hırsızlık Neden Nitelikli Sayılır?
TCK’nın 143. maddesi uyarınca, “gece vakti işlenen hırsızlık suçu” failin fiilini gizlilik ve korunmasızlık ortamında gerçekleştirdiği için daha tehlikeli kabul edilir.
Bu nedenle, suçun cezalandırılması bakımından ağırlaştırıcı bir neden oluşturur.
Bu bağlamda, failin suç işleme zamanı (örneğin saat 21.00 ile 06.00 arası) suçun niteliğini değiştirir.
Yasa koyucu, gece vakti işlenen eylemleri toplumsal güvenlik açısından daha vahim görmüş ve bu nedenle uzlaştırmaya kapatmıştır.
4. Gündüz ve Gece Hırsızlığı Arasındaki Fark
| Unsur |
Basit (Gündüz) Hırsızlık |
Nitelikli (Gece) Hırsızlık |
| Yasal Dayanak |
TCK 141 |
TCK 143 ile bağlantılı 142 |
| Uzlaşma Durumu |
Uzlaşmaya tabidir |
Uzlaşma kapsamı dışındadır |
| Cezası |
1 yıldan 3 yıla kadar hapis |
2 yıldan 5 yıla kadar hapis |
| Tehlike Derecesi |
Hafif suç |
Ağırlaştırılmış suç |
| Yargılama Usulü |
Uzlaştırma uygulanabilir |
Doğrudan kovuşturma yapılır |
Bu fark, özellikle uzlaştırmacılar ve savunma avukatları açısından önemlidir.
Çünkü failin gece mi gündüz mü suç işlediği, uzlaşma teklifinin yapılıp yapılamayacağını belirler.
5. Uygulamada Karşılaşılan Hatalar
-
Suçun işlendiği zamanın dosyada belirtilmemesi:
Eğer olay saati belirlenmezse, savcılar yanlışlıkla uzlaştırma yoluna gidebilmektedir.
Oysa suçun gece işlendiği bilirkişi raporu, güvenlik kamerası veya tanık beyanıyla tespit edilirse uzlaştırma uygulanmamalıdır.
-
Yanlış dosya yönlendirmesi:
Bazı dosyalar, gece vakti işlendiği açıkça belirtilmesine rağmen uzlaştırma bürosuna gönderilmektedir.
Bu durum usul hatası oluşturur ve mahkemece karar bozulabilir.
6. Gece Vakti Hırsızlıkta Uzlaşma Talebi Kabul Edilir mi?
Hayır.
Taraflar her ne kadar kendi aralarında anlaşmak isteseler de, mahkeme bu anlaşmayı uzlaşma olarak değil, zararın giderilmesi (tazmin) olarak değerlendirebilir.
Yani mağdurun zararının karşılanması, cezayı ortadan kaldırmaz; sadece takdiri indirim nedeni oluşturabilir.
7. Hukuki Değerlendirme ve Sonuç
Gece vakti işlenen hırsızlık suçu, nitelikli suç olduğundan dolayı uzlaşma hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.
Bu tür suçlarda taraflar arasında yapılan anlaşmalar, uzlaştırma değil cezayı hafifletici nitelikte kişisel bir uzlaşma olarak değerlendirilir.
Savcılık, dosyayı uzlaştırma bürosuna göndermemeli; doğrudan kamu davası açmalıdır.
Aksi takdirde usul hatası doğar ve mahkeme kararı Yargıtay tarafından bozulur.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Gece vakti hırsızlıkta taraflar kendi aralarında anlaşırsa ne olur?
Bu durumda uzlaşma geçerli değildir, ancak mağdur zararı giderilirse cezada indirim yapılabilir.
2. Hırsızlık gündüz işlendiğinde uzlaşma uygulanır mı?
Evet. TCK 141 kapsamında basit hırsızlık suçlarında uzlaştırma mümkündür.
3. Gece vakti kavramı neyi ifade eder?
TCK uygulamasında “gece vakti”, güneşin batmasından bir saat sonra başlayıp doğmasından bir saat öncesine kadar olan süredir.
4. Savcı yanlışlıkla dosyayı uzlaştırmaya gönderirse ne olur?
Bu işlem usulsüz olur, dava yeniden görülür ve karar bozulabilir.
5. Mağdur zararı kabul ederse dava düşer mi?
Hayır. Zararın giderilmesi uzlaştırma değil, yalnızca cezada indirim sebebidir.
Uzlaştırma Temel Eğitimi Başvuru Sayfası İçin Tıklayınız.
Uzlaştırma Yenileme Eğitimi Başvuru Sayfası İçin Tıklayınız.